Woordenlijst

A

Ai
Harmonie

Ai hanmi katate dori
Gelijkzijdig pakken van de pols

Ai hanmi no kamae
Tori en Uke staan beiden in Hanmi positie met dezelfde voet voor

Aiki jo
Werken met de Jo binnen de principes van het Aikido

Aiki ken
Werken met de Bokken binnen de principes van het Aikido

Aiki taiso
Aikidospecifieke opwarming, voorbereiding

Atemi
Slag of stoot op vitaal punt van het lichaam

B

Bokken
Houten oefenzwaard

Budo
De weg van martiale kunsten

Bushi
Krijger

Bushido
De weg van de krijger (gedragscode voor de Samoerai)

C

Chudan
Buikstreek

Chudan tsuki
Rechte stoot naar de buik

D

Dan
Graad vanaf de zwarte band

Do
De weg

Dojo
Dojo betekent letterlijk: ‘plaats van de weg’, tegenwoordig vooral gebruikt in de betekenis van ‘oefenzaal’.

Domo arigato gozai masu
Dank u (wordt gezegd bij het einde van de les)

Domo arigato gozai mashita
Dank u (beleefdere vorm)

Doshu
Meester van de weg

E

Eki tai
Niveau waarbij men van tevoren de aanval al kan inschatten

F

Fudo shin
Onbeweeglijke geest

Futari gake
Twee tegenstanders (of: Ninin gake)

G

Gyaku
Tegengesteld

Gyaku hanmi katate dori
Tegengesteld pakken van de pols

Gyaku hanmi no kamae
Tori en Uke staan beide in Hanmi, met tegengestelde voet voor

H

Hakama
Traditioneel Japans kledingstuk

Hanmi handachi waza
Tori zit op de knieën, uke valt staande aan

Hanmi no kamae
Verdedigingshouding

Hara
Buik, centrum van het lichaam

Henka waza
Variaties op basistechnieken

Hidari hanmi no kamae
Linker verdedigingshouding

I

Iaito
Metalen oefenzwaard

Ikkyo (Ude osae)
Eerste vorm

Irimi
Inkomende beweging

Irimi nage
Instapworp

J

Jiyu waza
Vrije verdediging op een bepaalde aanval

Jo
Houten stok, 128 cm lang

Jo dori
Verdedigen tegen aanvallen met Jo

Jodan tsuki
Rechte stoot naar het hoofd

Ju tai
Trainingsvorm waarbij men beweegt op het moment van de aanval (goede timing)

K

Kaeshi waza
Overnametechnieken

Kaiten nage
Draaiworp

Kamae
Verdedigingshouding

Kamiza
Ereplaats in de Dojo, meestal met foto van O’Sensei, ingewijde Shomen

Kata
Schouder, maar ook: vaste serie technieken, vormen.

Kata dori
Pakken van de schouder

Kata dori men uchi
Vanuit Kata dori een slag naar het hoofd

Katame waza
Controle- of afwerkingstechnieken

Katana
Japans zwaard

Katate ryote dori (Morote dori)
Pakken van de pols met twee handen

Keiko gi
Oefenkleding, pak

Kendo
De weg van het zwaard

Ki
Universele energie, levenskracht

Ki ai
Schreeuw, harde ademstoot

Ki tai
Niveau waarbij Uke louter door de kracht van Ki geworpen wordt

Ko ryoku
Doeltreffendheid

Ko tai
Trainingsvorm waarbij gewerkt wordt vanuit een statische situatie

Kobudo
Krijgskunst waarbij met verschillende wapens gewerkt wordt, ook: klassieke krijgskunsten

Kokyu
Juiste ademhaling

Kokyu nage
Ademkrachtworp

Kokyu ryoku
Ademkracht, coördinatie van fysieke kracht en het ritme van de ademhaling

Kote
Pols

Kote gaeshi
Polszwaai

Koto Dama
Het sterken van de geest d.m.v. bepaalde klanken en woorden

Kumi jo
Aanvals- en verdedigingsvormen bij het werken met Jo tegen Jo

Kumi tachi
Aanvals- en verdedigingsvormen bij het werken met zwaard tegen  zwaard

Kyu
Classificatie tot de zwarte band, gaande van 6e tot en met 1e Kyu

L

M

Ma ai
Afstand

Mae geri
Rechte voorwaartse trap

Mae ukemi
Voorwaarts rollen

Metsuke
Blik, zowel fysiek als mentaal / oplettendheid, attentie

Migi hanmi no kamae
Rechter verdedigingshouding

Mitori keiko
Trainingsvorm door te kijken, te observeren

Morote dori
Zie Katate ryote dori

Muna dori
Pakken van de revers met één hand

Muna dori men uchi
Vanuit Muna dori een slag naar het hoofd

Musubi
Verbintenis

N

Nage
Degene die leidt, uitvoert (of: Tori), ook: worp

Nage waza
Werptechnieken

Nikyo (Kote mawashi)
Tweede vorm

Ninin gake
Twee tegenstanders (of: Futari gake)

O

O’Sensei
Grote leraar, refereert aan Morihei Ueshiba

Obi
Gordel, band

Omote
Voorkant, het zichtbare

Onegaishimasu
Alstublieft, tekst bij het groeten voor de les

Onegaishimashita
Alstublieft (beleefdere vorm)

P

Q

R

Randori
Vrij bewegen, willekeurig alle technieken uitvoeren

Reigi saho
Etiquette

Renraku waza
Combinatietechnieken

Ritsu rei
Rechtopstaand groeten

Ryo kata dori
Pakken van beide schouders

Ryo sode dori
Pakken bij beide ellebogen

Ryote dori
Pakken van beide polsen

S

Samoerai
Japanse krijgsman

Sankyo (Kote hineri)
Derde vorm

Sannin gake
Drie tegenstanders

Seika tanden
Centrumpunt van het lichaam, een aantal cm. onder de navel

Seiza
Geknielde houding

Sempai
Oudste leerling (oudste in de zin van meeste ervaring)

Sensei
Onderwijzer (letterlijk: eerder geboren)

Shiho nage
Vier richtingen worp

Shikko
Verplaatsen op de knieën

Shimoza
Zijde in de Dojo tegenover de Shomen

Shisei
Correcte fysieke en mentale houding

Shomen
Ereplaats in de Dojo

Shomen ni rei
Groeten naar de Shomen

Shomen uchi
Rechte klievende slag naar het hoofd

Sode dori
Pakken van één elleboog

Sokudo
Snelheid

Suburi
Oefening door herhaaldelijk slagen met de Bokken of Jo te maken

Sumi kiri
Verlichting

Suwari waza
Technieken uitgevoerd op de knieën

T

Tachi
Zwaard

Tachi dori
Technieken tegen zwaardaanvallen

Tachi waza
Oefenen in staande houding

Tai
Lichaam

Tai no henka (Tenkan ho)
Verplaatsingsoefening, verandering

Tai sabaki
Verplaatsing, plaatsing van het lichaam

Taninzu gake
Verdedigen tegen meerdere aanvallers (ongewapend)

Tanto
Japanse dolk

Tanto dori
Technieken tegen aanvallen met Tanto

Tatami
De mat in de dojo (officieel een biezen mat)

Te
Hand

Te gatana
Snijkant van de hand, letterlijk zwaardhand

Tenchi nage
Hemel – aarde worp

Tenkan
Van richting veranderen, wegdraaien

Tori
Degene die leidt, uitvoert (of: Nage)

Tori fune
Roeibeweging, oefening tijdens de Aikidovoorbereiding

Tsugi ashi
Verplaatsen door in te schuiven (dezelfde voet blijft steeds voor)

Tsuki
Rechte stoot op het lichaam

U

Uchi deshi
Inwonende leerling van O’Sensei

Ude Garami
Gebogen armklem

Uke
Hij die de techniek ontvangt (of: Aite)

Ukemi
Vallen, valbreken, rollen

Ura
Keerzijde, achterzijde, het niet zichtbare

Ushiro eri dori men uchi
Vanuit Eri dori een slag naar het hoofd

Ushiro eri dori
Het pakken van achteren bij de kraag

Ushiro katate dori kubi shime
Verwurging en klem op de arm van achteren

Ushiro katate eri dori
Het pakken van achteren bij de kraag en de pols

Ushiro ryo hiji dori
Het pakken van achteren van beide ellebogen

Ushiro ryo kata dori
Het pakken van achteren van beide schouders

Ushiro ryote dori
Het pakken van achteren van beide polsen

Ushiro ukemi
Achterwaarts rollen

Ushiro waza
Aanvallen vanaf de achterzijde

V

W

X

Y

Yoko ukemi
Zijdelingse rol

Yokomen uchi
Schuine slag naar het hoofd of de hals

Yonkyo (Tekubi osae)
Vierde vorm

Z

Zanshin
Bewust zijn van je omgeving, controleren van de situatie

Zarei
Zittend groeten